Silne bóle stawów spowodowane są wciągnięciem w proces zapalny struktur okołostawowych, sama błona maziowa jest bowiem mało wrażliwa na ból. Puchlina stawu kolanowego, nawet przy dużym wysięku, nie powoduje większych dolegliwości bólowych. Zapalenia stawów innego pochodzenia, w których współistnieje obrzęk tkanek okołostawowych, są zawsze opisywane jako bardzo bolesne. Dotyczy to zapalenia stawów w gorączce reumatycznej i zapalenia stawów w zespole Reitera. Zapalenie jednego dużego stawu, np. kolanowego, skokowego, stawu w obrębie dłoni lub paru z nich, po wyłączeniu dny, dny rzekomej, a także zespołu Reitera, powinno wywołać podejrzenie zapalenia objawowego z powodu zakażenia lub w przebiegu podstawowej choroby infekcyjnej lub immunologicznej. Patogenetycznie zapalenie może być wywołane rozsiewem drobnoustrojów lub odczynem alergiczno-hiperergicznym. Przy trudnej do określenia przyczynie zapalenia może okazać się konieczne nakłucie chorego stawu i pobranie materiału na posiew. Obok badania bakteriologicznego błony maziowej wskazane jest zawsze wykonanie dalszych analiz, które mogą dostarczyć wskazówek diagnostycznych, jak np. badanie cytologiczne, immunologiczne i badanie na obecność złogów krystalicznych.